Stoop-tuin: tussen modernisme, klassieke elegantie en kunst
Impressie van een Stoop-tuin in van Gogh-dorp Nuenen
Strak vormgeven, weelderig invullen – zo ziet hoveniersbedrijf Stoop Tuinen de kern van zijn filosofie. Tuinarchitect Gert-Jan Schouwenaar, een ‘groenman’ in hart en nieren, tekent dan ook tuinen met een sterke structuur en uitbundige beplanting. Een beetje in de geest van Mien Ruys, een van de invloedrijkste tuinontwerpers van de afgelopen eeuw. Voor het tuinontwerp bij dit statige pand in Nuenen haalde Gert-Jan het onderste uit de kan. Hij verenigde klassiek met modern, en grandeur met speelsheid. Ook kunst kreeg een manifeste plaats in het ontwerp – onontbeerlijk in het dorp waar van Gogh woonde, werkte en zijn stempel drukte.
Gedurfd én geslaagd
Het Brabantse dorpje Nuenen zal wellicht tot in de eeuwigheid verbonden blijven met zijn bekendste bewoner ooit: de postimpressionistische schilder Vincent van Gogh. Van Gogh woonde hier bij zijn ouders, van 1883 tot 1885. Een bijzonder productieve periode, waarin hij enkele honderden schilderijen en tekeningen maakte. De inspiratie raapte hij gewoon van de straatstenen: het eenvoudige leven, de natuur, de grijze lucht met het nevelige licht, … Ook Gert-Jan liet zich bij zijn plannen inspireren door de natuur, de omgeving en het licht. En al vertoont Schouwenaars werk geen gemeenschappelijke stijlkenmerken met van Goghs oeuvre, tóch is deze tuin ook opzienbarend, vernieuwend en een tikje experimenteel.
Kenmerken van de woning en tuin
- monumentale buitenkant met strak en modern interieur
- historisch karakter behouden
- vleugje humor, kunst als rode draad
- paarden- en ossenhoofden op sokkels in tuin
- Kuifje en Bobby in achtertuin
- reusachtig schaakspel met kleurrijke stukken van mystieke wezens van Clemens Briels, dat een antipode creëert tussen de zijtuin en de rest van de tuin.
Klassieke symmetrie
De voortuin werd bewust klassiek ingericht en vormt een fraaie eenheid met de architectuur van het pand. Het pad dat naar de voordeur leidt, werd aangelegd met oude, gebruikte klinkers. De beplanting doet de imposante voorkant eer aan. We zien uit de kluiten gewassen taxusbollen van circa 1m80 hoog – weloverwogen overgedimensioneerd. De rijkelijk aangeplante lavendel is een stille wenk naar de lavendelvelden die vaak opdoken in van Goghs werk. De witte hortensia ‘Annabelle’ met zijn overweldigende bloeiwijze past er wonderwel bij. Wie het pad naar dit pand betreedt, voelt meteen dat dit tuinontwerp helemaal klopt, en dat alle verhoudingen perfect symmetrisch zijn. En toch verraadt de strakke aanbouw aan de linkerkant meteen dat deze buitenruimte nog heel wat verrassingen in petto heeft …
Sterke verhoudingen
Naast een heldere opbouw, overvloedig groen en doordachte harmonie, zijn ook verhoudingen en afmetingen cruciaal om een geslaagd ontwerp te smeden. Gert-Jan schiep een structuur die de tuin interessant maakt en het ontdekken waard vanuit elke hoek. De zijtuin rechts van de woning, waar het kleurrijke schaakspel huist, kreeg een sobere invulling: dolomietgravel, waaiende lampenpoetsersgrassen, een solitaire meerstammige carpinus, en enkele grootbladige catalpa – stuk voor stuk bomen en struiken met karakter. Rondom zorgen netjes getrimde leibomen voor rust en privacy.
Outside meets inside
Waar Gert-Jan in de voortuin de nadruk legde op symmetrie en klassieke vormen, zien we in de achtertuin precies het tegenovergestelde. Die is uitgesproken modern en strak, met krachtige ruimtelijke structuren. Met veel verschillende tinten groen, in uiteenlopende hoogtes, en allerlei texturen en bladvormen. De moderne witte aanbouw doorbreekt de klassieke stijl van het huis, en geeft er tegelijk een meerwaarde aan. Gert-Jan trok de hedendaagse look van de aanbouw door in de tuin, zodat de overgang tussen binnen en buiten vanzelfsprekend voelt. Hij gebruikte op de terrassen in de tuin, rond het zwembad en voor de trappen achterin dezelfde keramische tegel als binnen. De eenheid in materialen versterkt de relatie tussen binnen en buiten.
Zitplaats zat
Als het mooi weer is, hebben de bewoners legio mogelijkheden om van hun tuin te genieten. Er is een open terras met eettafel, en ook een loungeterras langs het zwembad. Leuk detail: het terras bevindt zich op een vlonder in hardhout, waaronder een jacuzzi verscholen ligt. De oranje staande lamp in XL-formaat en het zwarte kaboutertafeltje (Gnomes, Kartell) zorgen voor een vrolijke noot. En de witte, ietwat industriële fauteuils in kunststof (Bubble Club, Kartell) steken knap af tegen het stekelige groen van de grassen in de achtertuin, waaronder mischanthus en carpinus.
Subtiel blauw en gelikt groen
Dat de jacuzzi verscholen zit, is geen toeval. Ook het zwembad is – ondanks zijn centrale ligging – slechts bescheiden aanwezig in het ontwerp. Een mooie streep blauw waarvan de bewoners intens genieten, maar die geen blikvanger mag zijn en dus buiten de zichtlijnen van het interieur ligt. Het strakke monoblok-zwembad van Compass Pools werd ontwikkeld met een gepatenteerde technologie (combinatie vinylester-glasvezellagen en een keramische kern), is duurzaam (bestand tegen osmose, veroudering en verkleuring) en zelfreinigend. De vorm van het bad en het cleane terras van keramische tegels rondom versterken het eigentijdse karakter en de rechtlijnige structuur van de tuin. Het formele geraamte en de strakke opzet worden in balans gebracht door de sfeervolle invulling – typisch Stoop. De relatief grote graspartijen zijn in eerste instantie functioneel – speelplaats voor de kleinkinderen – maar ze doen geen afbreuk aan het overkoepelende plaatje.
Tussen oud en nieuw, kunst en vormgeven
Gert-Jan zegt graag dat bloemen een cadeautje zijn, een aanvulling op het overwegend groene geraamte. Hier heeft dat cadeautje onder andere de vorm van een klassieke vasteplantenborder van circa 2,5 meter breed, met als achtergrond een bakstenen omheiningsmuurtje. Hier groeit echinacea, salvia, persicaria, … – een vrij traditionele compositie, haast als in een schilderij van van Gogh. Ook op de patio die grenst aan de keuken, grijpt Gert-Jan terug naar iets klassieks: oude gebakken stenen. Het sublieme samenspel met de hedendaagse keramische tegel benadrukt hoe geslaagd de combinatie van oud en nieuw is. Tel daar nog een boeiend spel van texturen, licht en schaduw bij, en je gaat bijna vanzelf denken aan een schilderij – helemaal op zijn plaats in het van Gogh-dorp.
Tekst: Peggy Van der Auwera
