Een uitgekiend evenwicht tussen strak en organisch
De tuinen van Jaap Sterk hebben iets eigenzinnigs, anders dan anders. Elk project lijkt wel een geslaagde evenwichtsoefening tussen strak en organisch: de architectonische strakheid van robuuste basismaterialen zoals beton, cortenstaal en hout en het organische van de natuurlijke borders en grillige bomen.
Tuinen die zich onderscheiden, met de overduidelijke signatuur van de ervaren tuinarchitect die durft af te wijken van platgetreden (tuin)paden.
Project 1
Amfitheater met watervoorstelling
Een bekroning tot ‘Tuin van het jaar’ moet je verdienen. En dat is wat dit project in Beek-Ubbergen dan ook doet. In 2016 kon deze originele terrassentuin met zwemvijver de begeerde titel in de wacht slepen. Vandaag vormt dit project, waar Jaap Sterk in verregaande mate ‘carte blanche’ kreeg en zich helemaal kon uitleven, nog steeds één van vele paradepaardjes van het gerenommeerde hoveniersbedrijf.
Mediterrane zomerdag
Toen de bewoners, een jong stel met kinderen, besloot de bungalow uit de jaren 60 te verbouwen, werd ook Jaap Sterk meteen bij het project betrokken. Huis en tuin zouden gezamenlijk worden aangepakt. “Dit heeft zo zijn voordelen”, gaat Jaap Sterk van start. “Door nauw samen te werken met de bouwkundig architect was het mogelijk om de woning en de tuin mooi op elkaar af te stemmen.” Zo werd er op advies van Jaap Sterk beslist om het huis te cementeren. Ook de voortuin kreeg opnieuw vorm, eveneens rekening houdend met de nieuwe bestemming van sommige ruimtes in huis. De garage werd omgevormd tot een bureau en de afrit werd een trap met betonplaten. De helling naar de hoger gelegen woonst werd afgewerkt met split, enkele betonplaten en siergrassen in plukken die de indruk wekken dat ze daar spontaan uit de grond tevoorschijn zijn gekomen. In de schaduw van de grote boom, die behouden werd, waan je je hier in Zuid-Frankrijk op een mooie mediterrane zomerdag. Een ‘warm welkom’ gegarandeerd.
Hellend terrein wordt een troef
De voortuin licht nog maar een tipje van de sluier van wat er allemaal in de achtertuin te ontdekken valt: een ware oase. Het hellende terrein van de oude stuwwal vormde een uitdaging. In zo’n geval wordt er al gauw besloten om het terrein eerst vlak te maken, maar deze optie heeft de tuinarchitect bewust links laten liggen. In plaats daarvan heeft Jaap Sterk van de helling juist een troef gemaakt. Met verspringende en ogenschijnlijk zwevende betonplaten werden terrassen en treden gecreëerd die leiden naar de nieuw aangelegde en 80 cm lager gelegen zwemvijver. Het geheel heeft iets van een amfitheater, met de ouders als toeschouwers en de in het water plonzende kinderen die zorgen voor het schouwspel. Verder werd er in deze tuin, veel aandacht besteed aan een logische ‘routing’, plaats voor glooiende grasvelden en natuurlijke borders waarin het strakke van het architectonisch beton juist volledig wordt losgelaten. De jacuzzi, verscholen achter rododendrons, maakt het comfort en de waterpret compleet. Een tuin om met volle teugen te genieten van de vrije familiemomenten.
Project 2
Steengroeve als inspiratiebron
Een tweede project van Jaap Sterk brengt ons naar Malden. Daar treffen we een markante tuin waarvoor de tuinarchitect zich liet inspireren op een Noord-Franse steengroeve. Het werk van mens en natuur worden hier op een originele wijze samengebracht: industrieel beton in combinatie met leisteen en meerstammige karakterbomen.
Georganiseerde spontaniteit
Ook in deze tuin spelen de gigantische betonplaten een hoofdrol: strak, weliswaar zonder minimalistisch te worden. Door te spelen met verschillende formaten en niveaus wordt het een dynamisch geheel. Recht blijkt nooit helemaal recht bij Jaap Sterk. Daarenboven wordt het beton gecombineerd met natuurlijke en grillige natuurmaterialen die ook hier weer voor een boeiend contrast zorgen. De ruwe leisteen werd uit Frankrijk ingevoerd, omdat Jaap Sterk in eigen land zijn gading niet vond. Wat bomen betreft, kiest Jaap Sterk ook voor het onconventionele: liever scheef dan recht. Hij gaat resoluut voor de spontane imperfectie en het grillige karakter van weliswaar zorgvuldig uitgekozen exemplaren. Je zult ook zelden of nooit een tuin van Jaap Sterk zien met bomen netjes op een rij. Liever een georganiseerde spontaniteit die aanslaat.
Verspringende zwembadrand
Toegegeven: de zwembadbouwer moest eerst de wenkbrauwen fronsen bij het plan. Maar het resultaat mag er zijn. De verspringende betonplaten omboorden het water op een heel eigen Jaap Sterk-wijze. Niet alleen overdag maar ook na het vallen van de avond is de sfeer compleet. Naast de zwembadverlichting zorgt de diffuse en sfeervolle tuinverlichting met weloverwogen lichtpunten voor een betoverende ‘volle maan’-stemming. Verder noteren we nog een Jee-O tuindouche, Zeno houtopslag in cortenstaal en een buitenkeuken van Bart’s Food Factory die tevens dienstdoet als space divider. Het betere buitenleven, in de meest complete betekenis van het woord.
Project 3
Steiger als architectonisch element
Een tuin die grenst aan het Poelmeer heeft sowieso al een groot voordeel. Het kwam erop aan om deze troef ten volle te benutten. En dit is wat tuinarchitect Jaap Sterk deed, met onder meer een aanlegsteiger die het functionele overstijgt en als architectonisch element het beeld van de tuin bepaalt.
Beton, leisteen en hout
Ook in deze tuin in Oegstgeest ontbreken de voor Jaap Sterk typerende betonplaten niet. Ze geven, samen met leisteen en aanplantingen, vorm aan de voortuin. Naast beton krijgt ook hout in dit project een belangrijke architectonische rol te vervullen. Het strakke volume van de uit de kluiten gewassen en doorgetrokken steiger – met geïntegreerde zitbank en zonnedek – drukt een eigentijdse en bijzondere stempel op dit tuinproject. Het strakke van dit volume weet de tuinontwerper vervolgens weer volledig los te laten in de borders en het grasperk. Een mooi evenwicht dat werkt.
Meer lezen over luxe tuinen door de beste hoveniers van Nederland, outdoor design et exclusieve terrasideeën? Bestel Chic Gardens, the Dutch edition 2020.
Tekst: Eva Goossens
Fotografie: Cees Rijnen en Peter Baas
